آسیاب های پل ساسانی دزفول

 

 

آسیاب‌های آبی دزفول یکی از آثار ارزشمند تاریخی شهرستان دزفول به‌شمار می‌روند و به شماره ۳۹۸۴ در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است. این آسیاب‌‌های آبی دارای مالکیت خصوصی بوده که به آسیابان به اصطلاح محلی لُوینه می‌گفتند. تعداد آسیاب‌ها در دوره‌ صفویه حدود ۵۰ تا ۶۰ عدد بود که بخشی از آن‌ها در اثر سیلاب‌های فصلی تخریب شدند. آسیاب‌های آبی دزفول در بخش‌های مختلف رودخانه دز قرار دارند. بخشی از آن‌ها به فاصله حدود ۸۰۰ متر از سد تنظیمی دزفول و در جنوب تفریحگاه ساحلی دز، بخشی در زیر پل جدید (دوم) دزفول و بخشی دیگر نیز در کنار پل قدیم این شهرستان ساخته شده‌اند.

پیشینه تاریخی آسیابهای آبی دزفول در ارتباط با پل قدیم دزفول بوده که به دوره ساسانیان باز می گردد اما عمده آثار موجود از آسیاب‌ها که در سه بخش از رودخانه موجود است به دوره تاریخی صفویه و قاجاریه باز می گردد.این سازه‌ها از مصالحی چون قلوه سنگ رودخانه ایی، آجر و با ملات ساروج ساخته شده‌اند.شکل معماری آسیاب‌ها برگرفته از سبک معماری بومی شهرستان دزفول بوده و به صورت یک مجموعه به هم پیوسته ساخته شده و به هم مربط هستند.

 

 

خانه تیزنو

در بافت قدیمی دزفول که گام بردارید، با گذشتن از کوچه‌ها و ساباط‌ها، در تاریخ گم می‌شوید. بازار قدیم، حمام‌ها، گذرها، مسجد‌ها، خانه‌ها و کوچه‌های قدیمی، سبک معماری شهر را به نمایش می‌گذراند. این بناها از آجر ساخته‌ شده‌اند و به همین دلیل دزفول، شهری آجری نامیده می‌شود.

بیشتر از صد خانه‌ قدیمی با معماری ناب در دزفول وجود دارد که بعضی از آن‌ها ثبت ملی شده‌اند. یکی از خانه‌های تماشایی و جاهای دیدنی دزفول، خانه‌ تیزنو است. با قدمتی که به دوره صفویان بازمی‌گردد، در بنای این خانه می‌توان نشانه‌هایی از دوران‌های قاجار و پهلوی را نیز مشاهده کرد. اکنون خانه تیزنو در اختیار اداره میراث فرهنگی دزفول قرار گرفته است و امکان بازدید از آن برای عموم وجود دارد

 

بقعه رود نمای شب

آسمان دزفول

مقبره شاه رکن الدین

بقعه شاه رکن‌الدین در مرکز شهر دزفول و در نزدیکی خیابان طالقانی فعلی در دل بافت قدیم این شهر واقع شده است. سید علی فرزند بهاالدین معروف به بابا رکن‌الدین ولی (شاه رکن‌الدین) عارف و زاهد قرن هشتم هجری است. بقعه شاه رکن الدین دارای گنبدی آبی است که به شکل زیبایی به کاشی کاری مزین شده است. دو گلدسته‌ی آجری، با کاشی‌کاری زیبایی در جلوی درب ورودی قرار دارد. ایوان ورودی در ضلع شمالی بنا دیده می‌شود و ساختمان دارای طاق‌های مقعر و متعددی است. بقعه شاه رکن الدین در مرکز محله‌ای به همین نام واقع است و یکی از محلاتی است که عناصر کامل یک مرکز محله را دارا است. یک مسجد و یک حمام قدیمی بسیار زیبا در کنار این بقعه دیده می‌شود و یک مدرسه علمیه قدیمی در مجاورت این بقعه به چشم می‌خورد که با یک راهروی مزین به کاشی‌کاری به بقعه متصل می‌شود. فضای سبز و زیبای این بقعه آن را به نگین سبز بافت قدیم دزفول مشهور کرده است. این بقعه زیبا و ارزشمند به شماره ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

بقعه شاهرکن الدین دزفول

بقعه شاه رکن الدین

 

در مرکز شهر دزفول و در نزدیکی خیابان طالقانی فعلی دزفول ، مرکز محله شاه رکن الدین قرار گرفته است. این محله کاملترین مجموعه محله های قدیمی دزفول را داراست که هنوز همه عناصر آن باقیمانده است . آرامگاه شاه رکن الدین با گنبد زیبای آبی رنگ و فضای سبز زیبا ،  همچون نگینی سبز در بافت قدیم شهر خودنمایی می کند. بنای اولیه بقعه مربوط به دوره تیموری و در دوره های مختلف بازسازی شده و به شماره ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

 

 

در کنار بقعه شاه رکن الدین یک مسجد قدیمی و حمام تاریخی شاه رکن الدین با معماری بسیار زیبای آجری خاص دزفول که مربوط به دوره صفویه است و در سال های اخیر توسط سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دزفول بازسازی شده و به شماره ۸۳۷۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

 

بقعه شاه رکن الدین

 

همچنین مدرسه علمیه شاه رکن الدین که در گذشته محل تحصیل طلاب بوده، در مجاورت این آرامگاه با نمایی آجری به چشم می‌خورد که بخشی از ساختمان آن کاشیکاری شده است . در خصوص صاحب مقبره شاه رکن الدین ،معروف است که دارای کراماتی بوده و مورد احترام اهالی شهر و روستاهای اطراف قرار گرفته است. در تذکره دزفولى آمده است که على المشهور الملقب به شاه رکن الدین که در سمت مشرقى محله صحرابدر از محلات نعمتى خانه  دزفول واقع شده … به چهارده واسطه به حضرت موسى بن جعفر(ص) منتهى می‌شود.